معافیت مالیاتی مناطق آزاد مشوق صادرات یا تسهیل کننده واردات؟! ، مردم از مجلس انقلابی انتظار دارند - مجله سرگرمی

گروه مالی خبرنگاران، آنچه از مالیات در اذهان تداعی می گردد معمولاً کسب درآمد دولت از جیب مردم است؛ اما واقعیت اقتصاد این نیست بلکه مالیات علاوه بر کسب درآمد کاربرد های دیگری نیز دارد. مبارزه با فساد و پولشویی، دلالی و تشویق صادرات را می توان از کاربرد های تنظیمی مالیات در اقتصاد دانست. به عنوان مثال نقش اصلی مالیات بر خانه های خالی در اقتصاد، جلوگیری از تبدیل مسکن از یک کالای مصرفی به یک کالای سرمایه ای است و مالیات بر ارزش افزوده باعث شفافیت مالی می گردد و یا مالیات بر عایدی سرمایه از دلالی و سفته بازی در انواع بازار ها مثل دلار و سکه و مسکن جلوگیری می نماید.

مالیات بر ارزش افزوده در پیچ وخم مجلس یازدهم

مالیات بر ارزش افزوده از دیگر انواع مالیات است که در کنار ایجاد درآمد پایدار برای دولت دو کاربرد جلوگیری از فساد و تشویق صادرات را می تواند به صورت هم زمان در بر بگیرد. مالیات بر ارزش افزوده ابتدا توسط آلمان برای مقابله با سیاست های تجارت آزاد آمریکا استفاده شد. آلمان ها که با توجه به سیاست های تجارت آزاد و پیمان های تجاری بین المللی اجازه وضع تعرفه برای حمایت از فراوریات داخلی و صادرات خود را نداشتند با وضع این مالیات هزینه های مصرف کالا های وارداتی را افزایش می دادند. همچنین این نوع مالیات به دلیل روش اخذ خاص خود شفافیت مناسبی را در جریان کالا و خدمات ایجاد می نماید که خود مانع فساد در کشور است.

در ایران، اما هنوز دریافت این مالیات با چالش های بسیاری روبرو است. اخذ آزمایشی این نوع از مالیات از سال 87 به مدت 5 سال شروع شد، اما در ادامه با تمدید های پیاپی آنالیز اخذ دائمی آن تا سال 98 به تعویق افتاد. در پاییز 98 اخذ این مالیات به صورت لایحه به مجلس ارائه شد و پس از تصویب به شورای نگهبان ارسال شد. شورای نگهبان، اما لایحه را تصویب نکرد و اشکالاتی به آن وارد دانست. در تیر ماه سال جاری لایحه توسط مجلس یازدهم اصلاح و به شورای نگهبان ارسال شد، اما باز هم شورای نگهبان اشکالات بسیاری را به لایحه وارد نمود که از جمله این اشکالات معافیت مناطق آزاد تجاری از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بود.

حمایت از صادرات با معافیت مالیاتی که بر دوش مصرف نمایندگان است!

بدون شک استدلال بعضی موافقان معافیت مالیاتی مناطق آزاد، حمایت از فراوری است. برای آنالیز این استدلال کافی است فرایند اخذ مالیات بر ارزش افزوده آنالیز گردد. مالیات بر ارزش افزوده به صورت زنجیره ای از فراورینمایندگان دریافت می گردد، اما در آخر این مصرف نماینده است که بار آن را به دوش می کشد. اگر یک نانوا برای خرید آرد 50 تومان مالیات پرداخت نموده است در زمان فروش نان 100 تومان به عنوان مالیات فروش از خریدار دریافت می نماید که 50 تومان آن به اداره مالیات پرداخت می گردد و 50 تومان دیگر جبران مالیات خرید آرد است. درنتیجه این مصرف نماینده نهایی است که بار تمام پرداخت مالیات را به دوش می کشد.

بیشتر بخوانید:

معافیت مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد؛ زمینه ساز واردات و قاچاق

شناسایی چند هزار میلیارد فرارمالیاتی در مناطق آزاد؛ نتایج اجرای بخشی از قانون!

سلبریتی های میلیاردی بدون مالیات!

جبران یک پنجم کسری بودجه با اخذ مالیات بر ارزش افزوده از مناطق آزاد

مجلس در حالی بر این معافیت مالیاتی پافشاری می نماید که درآمد مالیاتی حاصل از این مالیات بسیار چشمگیر است. برای برآورد درآمد مالیاتی حاصل از این مالیات می توان به آماری که از حجم قاچاق در این مناطق منتشر شده است مراجعه کرد. ارزش قاچاق در کل کشور 12.5 میلیارد دلار به گفته مراجع دولتی و بیش از 24 میلیارد دلار طبق تحقیق مرکز پژوهش های مجلس برآورد می گردد و این حجم عظیم از قاچاق که اقتصاد کشور را فلج نموده است به گفته بیشتر کارشناسان 90 درصد آن به وسیله مناطق آزاد است.

با فرض نرخ 15 درصدی مالیت بر ارزش افزوده از 11.5 میلیارد دلار قاچاق مناطق آزاد تجاری، 1.6 میلیارد دلار درآمد مالیاتی برآورد می گردد که برابر با 40 هزار میلیارد تومان است. البته کارشناسان درامد مالیاتی غیرمستقیم این حجم از قاچاق را بین 20 تا 30 هزار میلیارد تومان برآورد می نمایند که برای درک بهتر می توان آن را با کسری بودجه 200

هزار میلیارد تومانی دولت مقایسه کرد.

فساد و رانت در سایه معافیت مالیاتی مناطق آزاد

همان طور که پیش تر ذکر شد یکی از کاربرد های مهم این نوع از مالیات، ایجاد شفافیت در جریان ورود و خروج یا خرید و فروش کالا و خدمات کشور است؛ اما این قبیل معافیت ها می تواند زنجیره اخذ مالیات را مختل کند و بار مالیات را به دوش مصرف نماینده ای که آ خرین حلقه پرداخت است منتقل کند. به گفته کارشناسان، ایران بیشترین تنوع معافیت های مالیاتی را در جهان دارد. برای درک بهتر صدمات این معافیت ها می توان به دو صورت به آن پرداخت؛ ابتدا نگاه فساد محور که به صورت ویژه می توان به کشف 12 هزار شرکت صوری در مناطق آزاد کشور فقط در طی دو ماه اشاره نمود که بسیاری از شرکت ها که عمده عملیاتشان در سرزمین اصلی و شهر های عظیم و پایتخت قرار گرفته است برای آنکه فرار مالیاتی داشته باشند و یا تخلفاتی همچون قاچاق را از دید دستگاه های نظارتی پنهان نمایند مبادرت به ایجاد شرکت های صوری در مناطق آزاد نموده و بدین صورت از پرداخت مالیات معاف می شوند.

از طرف دیگر می توان از دیدگاه کسب درآمد دولت به ماجرا پرداخت. در حال حاضر درآمد مالیاتی در ایران بیش از 150 هزار میلیارد تومان در سال در نظر گرفته شده و این درحالی است که نسبت درآمد های مالیاتی به فراوری ناخالص ملی در ایران با متوسط جهان فاصله بسیاری دارد. این نسبت در ایران حدود 7 درصد است در حالی که در بیشتر کشور های جهان بیش از 15 درصد است. بخشی از این تفاوت مربوط به فرار های مالیاتی و نرخ های پایین مالیاتی و ضعف در گستردگی پایه های مالیاتی در ایران است، اما به زعم کارشناسان و آنالیز های صورت گرفته 150 تا 250 هزار میلیارد از این تفاوت را معافیت های مالیاتی تشکیل می دهد که بیش از دو برابر کسری بودجه کشور است.

متاسفانه 35 درصد اقتصاد کشور معاف از مالیات است و بیش از 30 درصد دیگر هم فرار مالیاتی دارند و تنها 35 درصد هدف درآمد های مالیاتی دولت قرار می گیرند که شامل عمدتا مصرف نمایندگان به معنی عموم مردم فارق از طبقات مختلف اجتماعی، فراورینمایندگان و صنعتگران و مشاغل شناسنامه داری که در دسترس و معرض دید سازمان امور مالیاتی قرار دارند و کارمندان می گردد بنابراین با مقایسه نسبت ها متوجه می شویم که اگر معافیت های مالیاتی که عمدتا مثل همین معافیت مالیاتی مناطق آزاد از پرداخت ارزش افزوده است اصلاح گردد ارقامی نزدیک به درآمد های نفتی عاید دولت شده و مالیات تورمی که نتیجه کسری بودجه دولت و چاپ پول و افزایش نقدینگی بی حساب و کتاب است از دوش فراورینمایندگان و عموم جامعه به ویژه اقشار آسیب پذیر برداشته می گردد.

بیشتر بخوانید:

مجلس یازدهم برای نجات اقتصاد چه کند؟ / اجرای کامل طرح جامع مالیاتی از نان شب واجب تر است

پایانی بر احتکار مسکن / مزیت های طرح مالیات بر خانه های خالی

فرار مالیاتی نجومی در اتاق تاریک اقتصاد ایران

لزوم حمایت مجلس از فراوری داخل

آنچه تا به اینجا آورده شد نشان از اهمیت اصلاح نظام معافیت های مالیاتی به صورت کلان و مخالفت نهاد های ذی ربط با معافیت مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد تجاری دارد. همان طور که اشاره شد با اخذ این مالیات نه تن ها می توان درآمد های مالیاتی کشور را افزایش داد بلکه می توان زمینه های فساد، قاچاق و فرار مالیاتی در این مناطق را کاهش داد و از صادرات کشور حمایت کرد. در این شرایط انتظار می رود نمایندگان مجلسی که شعار نجات اقتصاد ایران از وضع موجود سر داده اند فارغ از منافع حوزه انتخابی خود منافع ملی را در نظر گرفته و برای شفافیت و افزایش درآمد های دولت و جلوگیری از گسترش قاچاق و فرار مالیاتی، معافیت مالیاتی مناطق آزاد را لغو و زمینه را برای تقویت فراوری داخل و افزایش صادرات فراهم نمایند.

banima.ir: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما

منبع: خبرگزاری دانشجو