سعادت: ابعاد بیکاری ما بغرنج تر از بحث آمارهاست! - مجله سرگرمی

به گزارش گروه مالی خبرنگاران، با شیوع بیماری کرونا نرخ بیکاری با شدتی بیشتر از گذشته افزایش یافت. بسیاری از مشاغلی که شاید در حوزه شغل های رسمی ثبتی نبودند به جمعیت بیکارانی که سالهاست جویای کار هستند و دانشجویان فارغ التحصیلی که شغل با ثبات و پایداری ندارند افزوده شدند. اوضاع بیکاری جوانان به شدت نگران نماینده است، بنحوی که تطبیق آمار های نرخ مشارکت و نرخ بیکاری با مشاهدات کف جامعه و احتیاج به کار موجب شک و تردید به آمار های اعلامی مرکز آمار و دولت می گردد. اما آنالیز ابعاد فرهنگی و اجتماعی عدم تعریف درست از کار واینکه آیا مساله اشتغال ما کاملا مالی و مربوط به نوع مدیریت دولتهاست یا مسائل فرهنگی هم در آن دخیل است را با رحمان سعادت اقتصاددان و استاد دانشگاه در میان گذاشتیم که درادامه آمده است.

بسیاری از کارشناسان ایجاد شغل را اولویت های اصلی هر کشوری می دانند آیا ایجاد شغل را باید در این دسته قرار داد و عملکرد دولت فعلی در عدم کاهش آمار بیکاری چقدر موثر بوده است؟

مسئله اشتغال و کار آفرینی به دلیل تاثیر گذاری بر مسائل رفاهی خانواده و کاهش تنش های اجتماعی در هر همه کشور ها جزء اولین مسائل و اولویت ها به شمار می رود. کشور ها برای حل مساله اشتغال تجارب مختلف و نوآوری های ویژه ای داشتند که طبیعتا بخش مهمی از این کار توسط بخش خصوصی انجام شده است. حل مساله بیکاری، حل بسیاری از معضلات اجتماعی و سیاسی است چرا که بیکاری و فقدان درآمد مناسب به وقوع جرم و جنایت و بزهکاری و حتی مسائل امنیتی ختم می گردد. بخصوص حل مساله اشتغال جوانان به عنوان نیرو های پر انرژی آماده به کار بسیار حائز اهمیت است. اما اینکه بیکاری موجود در ایران را به یک دولت خاص نسبت دهیم آنالیز مساله از زاویه سیاسی است، چرا که همه دولت ها به سهم خود در افزایش بحران بیکاری نقش داشته اند. بی شک دولت آقای روحانی هم سهمی در عدم حل مساله بیکاری دارد، اما مسائل بیکاری را باید در سوء مدیریت ها و عدم اعتقاد مسوولان و مدیران نسبت به اختیار دهی و باز کردن فضای مناسب برای حضور حداکثری بخش خصوصی واقعی در اقتصاد نسبت داد.

بخش قابل توجهی از جوانان هنوز هم علاقمند به تحصیل تا مقاطع بالای دانشگاهی هستند آیا در دوران تحصیل احتیاج به کار برطرف می گردد و این مساله می تواند آمار درست افراد جویای کار را خدشه دار کند؟

در سی سال گذشته مساله ادامه تحصیل نیروی جوان کشور با رویه مناسبی از سوی اصحاب آموزشی و سیاست گذاران کشور دنبال نشد. به عبارت دیگر تبلیغات و زمینه سازی برای اخذ مدارک بالای آموزش عالی برای رونق دهی به موسسات دانشگاهی غیر انتفاعی باعث شد نیروی کار جوان کشور از رشته های فنی و از بازار فنی کاری های تخصصی دور بماند و حواس قشر جوان جامعه فقط به ادامه تحصیلات دانشگاهی سوق داده گردد. به عبارت دیگریکی از ترفند های دولت ها برای پایین نگاه داشتن آمار بیکاری باز کردن در های موسسات غیر انتفاعی به روی جوانان بود تا مقاطع دکترا تحصیل نمایند، مخارج آن ها عموما بر خانواده ها تحملی می گردد و خانواد ه ها هم با توجیه درس خواندن فرزندان خود در برابر این مخارج سنگین مقاومت نمی نمایند و از مخارج دیگر خود کم می نمایند. این ترفند برای دیده نشدن و پنهان نگاه داشتن آمار بیکاری همواره مورد توجه مسوولین بوده، بنابراین آمار بیکاری ما بیشتر از آمار های اعلام شده است. طبیعی است فرصت تحصیل دوره خاصی دارد، لذا هر چه قدر کوشش گردد دانشگاه ها هم نمی توانند بیکاری پنهان را مخفی نمایند.

در پنج سال اخیر بخش اعظم جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی به دلیل بیکاری و عدم فراهم بودن بازار کار آینده برای خود متصور نیستند، از سوی دیگر دست دولت در ایجاد اشتغال به دلیل نبود سرمایه کافی برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف برای جذب نیروی کار بسته است، هر چند باز هم تاکید می گردد بی علاقگی دولت ها برای توسعه بخش خصوصی و تمایل به بودن خود در راس امور مالی بحران بیکاری را دامن زده است.

با شیوع کرونا چه میزان بر بیکاری قبلی کشور افزوده شد؟

در حال حاضر با حجم انبوهی از جوانان بیکار روبرو هستیم. از 23 اسفند ماه به بعد با شیوع بیماری کرونا و ایجاد محدودیت های اجتماعی 2 میلیون نفر حداقل بیکار شده اند و 783 هزار نفر درخواست دریافت بیمه بیکاری داده اند. بنحوی که می توان گفت زیر سایه کرونا 2.7 درصد به نرخ بیکاری ایران افزوده شده است.

میزان رسمی آمار های بیکاری از سوی سازمان آمار چند درصد اعلام شده است؟ آیا فراخوان های جایگزینی نیرو های بازنشسته برای ایجاد اشتغال قابل تامل نیست؟

آمار های رسمی ازنرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله را 24.5 درصد در بهار امسال تخمین زده است. نه فراخوان ها به هیچ وجه قابل تامل نیست؛ به این دلیل که فراخوان برای جایگزینی بازنشستگان و تزریق نیروی تازه نفس به ادارات دولتی به صورت جسته گریخته به نزدیکان مدیران موسسات و بخش های دولتی رسیده تا مستحقان و شایستگان آن شغل. با اینکه دولت آمار هایی از ایجاد اشتغال در سراسر کشور می دهد. اما همچنان حجم بیکاری بالا به قوت خود باقی است.

بعضی از کارشناسان معتقدند اگر آمار های دولت مبتنی بر کاهش نرخ بیکاری باشد به دلیل عدم درخواست برای کار با توجه به عدم تناسب بین حقوق و مخارج است این مساله را چقدر درست می دانید؟

بخش مهم دیگر افزایش تورم است که با حقوق و مزایای بخش دولتی بسیاری از جوانان و خانواده ها هر چند تمایل به انتخاب شغل دولتی دارند، اما در انتخاب این جهت هم به دلیل عدم تناسب درآمد با مخارج زندگی دچار تردید شده اند. افرادی که اخیرا بر سر کار رفته اند یا افرادی که قبلاً پست دولتی و شغل دولتی داشته اند یا در بخش های خصوصی به عنوان کارمند یا کارگر کار می کردند این مشکل را بیان می نمایند که دستمزد آن ها کفاف تامین زندگی را نمی دهد. به عبارت دیگر برای بخشی از جامعه شغل وجود دارد، اما دستمزد حاصل قرابت و تناسبی با هزینه ها ندارد. این مساله به یک معضل دیگر در موضوع اشتغال تبدیل شده که بر فرض بودن کار یک فرد نمی تواند هزینه های خانوار خود را تامین کند.

مساله بی توجهی به فراوری و عدم بستر سازی برای ورود بخش خصوصی به اقتصاد کشور تا چه اندازه در افزایش نرخ بیکاری موثر بوده است؟ تربیت فنی دانش آموزان اگر به حد مطلوب می بود آیا در حل بخشی از مساله اشتغال مثل امروز درمانده می ماندیم؟

ما در چند دهه گذشته نتوانستیم زمینه را برای گسترش فراوری کشور فراهم کنیم، همچنین کمترین اقدامی برای فنی بار آوردن دانش آموزان داشتیم. آموزش ها برای ایجاد علاقه به کار فنی در دانش آموزان و خانواده وجود نداشته، هر چه بوده تبلیغ برای ورود به دانشگاه ها و پشت کنکور نماندن بوده است. اگر دانش آموزان ما فنی بار می آمدند و اگر دولت زمینه های توسعه فراوری را ایجاد می کرد با نیروی خلاق فنی جوان در بسیاری از حوزه های مالی پیشران بودیم و اصلا آمار های بیکاری نگران نماینده ای در حد این سال ها نمی داشتیم؛ بنابراین بخشی از مساله عدم حل مشکل بیکاری را باید در امور فرهنگی جست و جو کرد؟

بله مساله اشتغال را باید از ابعاد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مورد آنالیز قرار داد. چرا که ابعاد بیکاری ما بغرنج تر از بحث آمار ها است. متاسفانه خانواده ها انتظار دارند فرزندان آن ها در دولت با امتیازات ویژه ای استخدام شوند، خواستار کلیه امکانات رفاهی یک شغل هستند این موضوع را باید به عنوان یک معضل فرهنگی آنالیز کرد. در حال حاضر نزدیک به 7 میلیون تبعه افغان در ایران زندگی می نمایند و اکثریت آن ها بیکار نیستند چرا که نوع تعریفی که نیروی افغان از کار دارد متفاوت از نوع تعریف ما از کار است، بنابراین یکی از دلایل بیکاری ما تن ندادن به هر کاری است. بعضی مشاغل را اصلا شغل حساب نمی کنیم، چرا که تصور خانواد ه ها از شغل کارمندی با رفاه بالا یا استخدام در شرکت ها با حقوق و مزایای بسیار است، اگر کاری غیر از این ها باشد عموما خانواده ها آن را کار تلقی نمی نمایند. این مسئله می تواند ناشی از رانت ها و برخوردرای های بعضی از مدیران باشد که این تصور در جامعه ایجاد شده که بعضی مشاغل دولتی درآمد های خوب و رفاه بالایی دارد. هر چند که بخشی از این مساله فرهنگی است چرا که در ذهن ایرانیان این مساله نهادینه شده که شغل های پایین، شغل تلقی نمی گردد، حتی اگر درآمد خوبی داشته باشد مثل قصابی یا نانوایی، بیشتر جوانان دوست ندارند در این شغل ها ظاهر شوند چرا که به پرستیژ اجتماعی شغل اهمیت می دهند. واقعیت این است که ما در بخش های عمده فراوریات کشاورزی با کمبود نیروی کار روبرو هستیم، اما نیروی کار فارغ شده از تحصیل علاقه ای به کار کردن روی زمین خانوادگی خود در روستا ندارد. این مساله بیانگر آن است در فرایند و فرآیند فراوری احتیاجمند یک سری شغل هستیم، اما داوطلبی برای آن ها وجود ندارد، طبیعتا این مسائل بر افزایش نرخ بیکاری به شدت تاثیر می گذارد، لذا هم باید کار مالی برای افزایش اشتغال کرد هم کار فرهنگی بر روی ذهن افراد جامعه و خانواده ها. از سوی دیگر حاشیه امن شغل های دولتی هم که حقوق و مزایایی سر ماه داده می گردد و افراد با حداقل کار یک درآمد تعیین واطمینان بخش دارند به این معضل فرهنگی دامن زده و در افزایش آن بی تاثیر نبوده است.

منبع: رادار اقتصاد

گروه ابان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.